Piraten spotten
in Somalië

De missie van Kars

Operatie Atalanta (officieel: EU NAVFOR) is een missie van de Europese Unie om bij te dragen aan het ontmoedigen, het voorkomen en bestrijden van piraterij en gewapende overvallen voor de Somalische kust. De missie begon in december 2008. De gezamenlijke marinepatrouille bestaat uit schepen van België, Duitsland, Frankrijk, Griekenland, Italië, Nederland, Spanje, het Verenigd Koninkrijk en Zweden.

De Koninklijke Marine heeft bijgedragen met meerdere schepen: Zr. Ms. Evertsen (aug - dec 2009), Zr. Ms. Tromp (feb - mei 2010, 2011), Zr. Ms. Johan de Witt (apr – juni 2010, 2014), Zr. Ms. De Zeven Provinciën (jun 2010 – sep 2010) en de Zr. Ms. Amsterdam (sep – nov 2010).

Diverse keren pakten schepen van de Koninklijke Marine piraten op en éénmaal werd een schip bevrijd van piraten: de MS Taipan in 2010.

Over Kars

Sergeant Kars kent naar eigen zeggen een weinig succesvolle schoolcarrière. Uitgevallen op de havo, de mavo met gemak gehaald, via de spoed-havo naar de hts in Leeuwarden. Daar stond hij vooral ingeschreven, echt studeren kwam er niet van. Na een bezoek aan de Marinedagen in Den Helder weet Kars dat zijn hart bij de Marine ligt. Op 2 december 1996 komt hij op als Onderzeebeeld Teamleider op een S-fregat van de marine.

Na 4 jaar gevaren te hebben, wilde Kars meer. Precies op dat moment werden er Sensor Operators gezocht op de Orion patrouillevliegtuigen van de Marine, die vooral ingezet worden voor Anti Submarine Warfare. Na een aantal jaar veel van huis weg te zijn, koos Kars voor wat rustiger vaarwater op Marinebasis De Kooij, waar hij Sensor Operator op de Lynx helikopter werd. Na 4 jaar in een walfunctie kroop het bloed waar het niet gaan kon en klom Kars in de destijds gloednieuwe NH-90 marinehelikopter. Tot dusver is Kars vijf keer uitgezonden geweest: twee keer naar Afghanistan en één keer naar Kosovo, Libië en Somalië.

Soms dachten we in de verte een vuilnisbelt te zien, maar bleek het na inzoomen toch echt een verzameling hutjes te zijn.

'De NH-90 is eigenlijk een vliegende computer'

Toen de Lynx in 2010 overging op de NH-90, was mijn interesse meteen gewekt. De helikopter was een Europees project van een aantal samenwerkende landen en bevatte de state-of-the-art technologie van dat moment. En Nederland was het eerste land ter wereld dat de NH-90 operationeel ging inzetten. Daar moest ik bij zijn, en in 2013 volgde ik een paar maanden de opleiding tot Sensor Operator op de NH-90.

Onze taken in Somalië waren helder: piratenbootjes spotten en stoppen, checken of koopvaardijschepen zich goed beschermen – bijvoorbeeld met prikkeldraad rond de boeg – en het in kaart brengen van verdachte activiteiten langs de kustlijn. Het was namelijk bekend dat de terroristische organisatie Al-Shabaab actief was in de kustplaatsen.

We hebben ook veel oefeningen gedraaid met het (on)boarden van gekaapte schepen, om ervoor te zorgen dat ons Korps Mariniers dit vlekkeloos zou kunnen uitvoeren als het een keer echt vereist was. Als operator gooide ik dan het fastrope (touw) uit waarlangs de Mariniers fastropend afdalen naar het schip.

Vanuit de lucht zien we meer

Gijzeling vissersschip

Na afloop van een van onze ISR-flights (Intelligence, Surveillance and Reconnaissance) kwam er een melding binnen van een vissersschip dat gegijzeld werd. We moesten dus meteen weer terug de lucht in en checkten in no time al ons materieel: zijn de wapens gereed? Is de batterij in mijn camera nog vol, en de geheugenkaart leeg? Op zo’n moment moet je meteen kunnen omschakelen van ontspanning naar actie. Alle oefeningen en trainingen komen dan naar boven. We stegen op en vlogen direct naar de doorgegeven locatie.

Daar was echter geen schip te bekennen. We maakten een patrouille in een grotere cirkel rondom het coördinaat, en zagen daar wel enkele dhows liggen waar het gegijzelde schip bij zou kunnen zitten. Verdachte situaties namen we niet waar, maar voor de zekerheid heb ik alles gefotografeerd. Precies op dat moment begon een sensor van onze gear box, die de rotor van de helikopter aandrijft, een alarm te geven.

Onderling hebben we meteen alle mogelijke scenario’s afgedraaid: land as soon as practical (terug naar het schip), as soon as possible (op het water) of gewoon verder gaan met de operaties. Ik voelde de spanning in onze heli toenemen, maar angst heb ik nooit gevoeld. We hadden een enorm ervaren crew en de steun van ons enorme Landing Platform Dock, de Johan de Witt. Voor de zekerheid besloot de piloot om terug te vliegen naar het schip.

Daar werd de heli gerepareerd en werden de gemaakte foto’s geanalyseerd. De volgende dag kwam de intel dat het schip was aangehouden door de Somalische kustwacht omdat het onder een buitenlandse vlag voer en geen vergunning had om in Somalische wateren te vissen. Na het betalen van een boete was de bemanning weer vrijgelaten en kon het schip verder varen. Een uitleg waar iedereen van ons om kon glimlachen, maar op het moment zelf stond iedereen zo strak als een veer.

Gelukkig was dit het enige echte incident dat ik in 4 maanden uitzending heb meegemaakt. Wat niet betekent dat het geen zinvolle missie was. Integendeel; dankzij de aanwezigheid van Europese militairen zijn de piraten nagenoeg verdwenen uit dit gebied. Zonder ons zouden ze vrij spel hebben en moeten transportschepen enorm hard varen om die piraten af te schudden. Met als gevolg veel hogere brandstofkosten en duurdere producten uit bijvoorbeeld Azië. Als ik dat vertel aan mijn vrienden en wijs naar hun grote plasma tv, begrijpen ze waarom ik zo gemotiveerd ben om op uitzending te gaan.

Ook piraten spotten op zee? Ontdek hier of jij het in je hebt.

Volgend artikel

Skills
& drills Oefenen heeft heel wat voeten in de aarde.